zondag 22 september 2019

Hier was vuur. Een bundel van Anna Enquist

‘Over moeders en kinderen’ is de ondertitel van de gedichtenbundel ‘Hier was vuur’ van Anna Enquist. Opmerkelijk is de verleden tijd in de titel. Veel elementen in de gedichten gaan over een heengaan.

De bundel opent ijzersterk met ‘Mijn zoon’ in de reeks Kinderszenen. Spijtig genoeg is de dood hier aanwezig, maar de dichteres gebruikt de taal als wapen, zelfs zonder taal bindt ze de strijd aan. ‘Ik neem hem in mijn arm en zonder spreken vaag ik de oorlog weg en kinderkanker, mijn eigen dood, het monster van de tijd.’

Anna Enquist zoomt ook in op haar dochter, meer bepaald haar opgroeiende dochter. Wonderlijk is het. ‘Zij is een acrobaat, hoog in de lucht doet zij kunsten aan de trapeze. Vijftien jaar.’ Deze sublieme zinnen raken de gevoelige snaar met treffende metaforen. In het gedicht ‘Polikliniek’ iets verder in de bundel schreeuwt de dichteres poëtisch haar machteloosheid uit. ‘Nunc dimittis’ voor de zoon komt hard aan.

In deze bundel krijgen veel herinneringen een plaats: vakantieherinneringen, herinneringen aan speciale momenten. Met poëtische beelden en geslaagde enjambementen slaagt deze Nederlandse dichteres erin diepgang te creëren. Een voorbeeld uit ‘Weer thuis’: ‘Een tocht langs de grofgekartelde rand / van het land: hier had het leven zijn / rauwste vorm …’

De muzikale interesse van Anna Enquist komt tot uiting in ‘Voor hobo en piano’. Dichterlijk is ‘ik vang mijn grote kind nog in een uitgerekt akkoord maar ga haar toevertrouwen aan de tegenwind.’

Anna neemt afscheid, dat wil zeggen de mama neemt afscheid. ‘Ik ben de jongen en het meisje kwijt. Beiden ben ik verloren toen de tijd verstreek.’ Dit klinkt ook heel sterk door in de titel van de bundel.

Wat bindt me nu aan deze bundel? Eerst en vooral de taal. Anna Enquist spreekt mij aan op een unieke manier die zowel fijnzinnig als teder is, soms gaat het over heel droevige dingen. In een cursus van het vijfde middelbaar stond dit fragment: ‘In de verloskamer juichen ze bij het omgekeerde doelpunt van de geboorte. Niemand voorziet de wraak van de keeper …’ Dit is een veelzeggend fragment. ‘Geef terug!’ is de titel van het laatste gedicht in de bundel.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten