sur la route - tom veys

5 vragen aan dhr. Daniel Billiet, poëziecoach en dichter

Wat is literatuur volgens jou?

Er is een verschil tussen literatuur en lectuur. Bij literatuur moet de tekst flink doorwerken bij de lezer. Het kan ook doorwroeten of doorspelen zijn. In die zin heeft literatuur weerhaakjes. Lectuur is zoals een snoepje. Je eet het op en de ervaring is snel voorbij. Literatuur en lectuur zijn daarin tegengesteld.

Welke literaire samenwerking bracht jou geluk?

Het zit soms in kleine dingen. Roland Jooris, die net als ik vroeger in Kalken woonde, was een fervent fietser en een bevriend dichter. Af en toe spraken we elkaar voor het hek van mijn huis. Deze losse babbels gingen altijd over gedichten of over literatuur in het algemeen. Precies het ongedwongen karakter van de gesprekken zorgde voor diepgang.

Een tweede mooie herinnering is ‘Te boek door Gent’. Dit literaire project bracht 13-14-jarigen samen in een leesproject. Samen met Francine De Schepper van de Jeugdbibliotheek in Gent zette ik mijn schouders onder dit project. De auteurs waren verspreid over de stad en de leerlingen konden met alternatieve middelen de auteurs bereiken. Dit kon bijvoorbeeld met tandems, bootjes of een tram. De organisatie van dit event was soms complex. Waar vind je in hemelsnaam twaalf tandems? Het zoeken naar oplossingen vond ik fijn en het plezier dat ik opmerkte bij de jongeren, gaf me ook geluk.

Een derde project waarop ik heel trots ben, is de samenwerking met WOCK (Werkgroep Onderwijs, Cultuur en Kunst) in de stad Gent. Met deze werkgroep kon ik 5 tot 7 lees- en schrijfprojecten opstarten in taalarme klassen. We schreven onder andere een nachtboek en ’s avonds konden de leerlingen bij kaarslicht hun verhalen voorlezen aan elkaar.

Wat is essentieel bij het schrijven?

Je moet je in feite voortdurend de volgende vraag stellen: ‘Heb ik voldoende moed en durf om heel veel los te laten om me vervolgens te concentreren op wat ik echt wil?’ Dit kan zowel op het vlak van inhoud als stijl zijn. In feite mag je je niet te snel laten beïnvloeden. Dit remt het schrijfproces af.

Wat kan je als een hoogtepunt in je carrière beschouwen?

Ik ben heel trots op de documentaire ‘Drie vrouwen’ die twee keer op Canvas werd getoond. Voor deze documentaire deed ik de regie en ik zorgde voor de interviews. Kristof Bilsen filmde het geheel.

Deze documentaire is eigenlijk het resultaat van een aantal processen die voorafgingen aan de documentaire. Eerst gaf ik enkele schrijfworkshops in de gevangenis. Het verteltheater ‘Het schijnt dat er bijna geen mussen meer zijn’ is dan ontstaan, doordat Geertrui Daem, Erik Vlaminck, Stefan Brijs en ik samen kwamen en de resultaten van de diverse workshops in gevangenissen samen puzzelden.

Daarna volgde ‘Het huis dat tussen doornen staat’. Maandenlang ging ik iedere week een namiddag met de gevangenen samen zitten en ze vertelden aan me hun ervaringen omtrent één thema. Dit kon bijvoorbeeld het lawaai in de gevangenis zijn of het leven na de gevangenis. Vervolgens schreef ik dat uit tot één of meerdere toneelscènes. Achteraf bespraken we dat en we voegden dingen toe of schaafden bij.

Vanuit de vertrouwensband die ik opgebouwd had met de gedetineerden kon ik een prachtige documentaire maken waarover veel mensen verbijsterd waren.

Lees je vaak boeken en hoe selecteer je de boeken?

Vrienden en kennissen geven me soms een boekentip. Naar die tips luister ik heel vaak. Vroeger was ik een veellezer, maar nu ben ik kieskeuriger. Ik lees vaak poëzie, omdat ik op de hoogte wil zijn van het reilen en zeilen van de poëzie. Ik lees ook non-fictie. Onlangs las ik een mooi boek over bomen, ‘Tot in de hemel’ van Richard Powers. Dit boek is zowel wetenschappelijk als verhalend. Het is bovendien heel vlot geschreven.

Alvast dank voor dit interview.

vliegruimte

iemand vertelde mij

dat er elke dag wat licht is

ik weet niet of ik dat kan verzinnen

of het licht zo ver kan raken

zeus speelde met donder en bliksem

helios reed met de zonnewagen

maar prometheus stal het vuur en

phaeton stortte neer

ik zwaai soms even

van oost naar west

alsof het opnieuw beginnen kan

die eerste goeiedag

in een andere taal

in een ander land

                                               Tom Veys